Ευρήματα της έρευνας του Ψηφιακού Τοπίου
Ανάλυση τάσεων
Δημοσιεύτηκαν τα ευρήματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ψηφιακού Τοπίου, με στόχο την αποτύπωση των τρεχουσών τάσεων στη χρήση ψηφιακών μεθόδων στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες στην Ελλάδα, και την παρακολούθηση του αντίκτυπου της πανδημίας σε αυτές.
Η Εθνική Υποδομή για τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες και για τη Γλωσσική Έρευνα και Καινοτομία «ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ» έχει ως αποστολή τη δημιουργία και λειτουργία ενός περιβάλλοντος πόρων, υπηρεσιών, εργαλείων, εκπαίδευσης και υποστήριξης, το οποίο επιτρέπει την ολοκληρωμένη πρόσβαση και αξιοποίηση συλλογών ψηφιακών πόρων και υπηρεσιών.
Η έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο του έργου “Ψηφιακό Τοπίο”, που υλοποιούν οι φορείς υποστήριξης της Υποδομής. Η έρευνα καταγράφει τις τρέχουσες τάσεις των ψηφιακών πρακτικών έρευνας στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ), καθώς και τις μεταβολές που επέφερε η πανδημία στην εφαρμογή ψηφιακά προσανατολισμένων ροών εργασίας και τη χρήση εφαρμογών· συμπληρωματικά, αποτυπώνει τις ανάγκες της ερευνητικής κοινότητας αναφορικά με τη διάθεση ψηφιακών πόρων και υπηρεσιών.
Η αναφορά με τα αποτελέσματα της έρευνας έχει δημοσιευτεί στο αποθετήριο επιστημονικών δεδομένων της ευρωπαϊκής έρευνας Zenodo (https://doi.org/10.5281/zenodo.10797453) και είναι ελεύθερα προσβάσιμη στο διαδίκτυο με άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά 4.0.
Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στις επιμέρους ενότητες της αναφοράς προκύπτουν από την ανάλυση των απαντήσεων σε διαδικτυακή έρευνα που διεξήχθη κατά το διάστημα Οκτωβρίου 2022 – Ιανουαρίου 2023, καθώς και από τα συμπεράσματα των έξι συναντήσεων ισάριθμων ομάδων εστίασης από τις ερευνητικές κοινότητες των ΑΚΕ.
Από τη συγκριτική αξιολόγηση του υλικού συνάγονται τα ακόλουθα:
– Επιβεβαιώνονται οι ελλείψεις σε διαθέσιμο ψηφιακό περιεχόμενο και τονίζεται η ανάγκη για διευκόλυνση της πρόσβασης σε δεδομένα, μέσω της διεύρυνσης του ψηφιακού αποθέματος και της ανάπτυξης κουλτούρας διαμοιρασμού.
– Επιβεβαιώνεται η περιορισμένη χρήση προτύπων ή/και ψηφιακών εργαλείων, καθώς και η αποσπασματική εφαρμογή τυποποιημένων ψηφιακών ροών εργασίας.
– Διαπιστώνεται η ανάγκη για εκπαίδευση και διαρκή ενημέρωση σε νέα ψηφιακά εργαλεία και μεθοδολογίες
– Προκύπτει ότι η πανδημία αποτέλεσε παράγοντα επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού της έρευνας, καθώς οδήγησε σε θετική μεταβολή της χρήσης ψηφιακών εργαλείων και μεθόδων – αλλά και τη στάσης της κοινότητας απέναντι σε αυτές.
Τα ευρήματα της έρευνας, στο βαθμό που αναδεικνύουν τις τρέχουσες ανάγκες και απαιτήσεις της κοινότητας των ΑΚΕ –αλλά και κάποιες διαπιστωμένες ελλείψεις– συνηγορούν προς την αναγκαιότητα περαιτέρω ανάπτυξης των ερευνητικών υποδομών και σχεδιασμού μιας ευρύτερης στρατηγικής υποστήριξης των ερευνητικών πρακτικών στο ψηφιακό συμφραζόμενο. Βάσει των παραπάνω, προτείνονται τομείς εστίασης κατά την περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών DARIAH και CLARIN:EL.